Roman Tadych – zbiory archiwaliów cz. 12

Róg Głównej i Przemysłowej to była szkoła ewangelicka – do 1912 – na pewno od 1898 – wg akt archiwum w Białymstoku (ewangelickie) – potem przeniesiona
do nowego budynku, dzisiejsza Szkoła przy ul. Głównej. Była też tam w tym czasie taka kancelaria, która prowadziła sprawy ewidencyjne ludności oraz
prawdopodobnie ewangelicki zbór, gdyż w Osieku w tym czasie nie było kościoła (ewangelicki kamień węgielny z 1898 – ukończenie budowy w 1908/9).


Mała Kolejka”

Powstanie szerokotorowj KOLEI ŻELAZNEJ w Powiecie Wyrzyskim w 1851 roku nie zadowoliło niektórych regionów powiatu. Lekarstwem na „szerokie tory” miała być kolej wąskotorowa. Już ok 1889/1890 roku z inicjatywy władz KREIS WIRZITZ (Powiatu Wyrzyskiego), oraz co bardziej przedsiębiorczych właścicieli ziemskich, udało się zaprojektować i rozpocząć budowę wąskotorowej kolei. Służyć ona miała jako środek transportowy, głównie płodów rolnych, zaopatrzenia materiałowego i przewozu osób. Docierała do stacji kolejowych stycznych z szerokotorowymi: w Białośliwiu, Witosławiu, Nakle nad Notecią. W miejscowości Suchary pod Nakłem, łączyła się z wąskotorówką Bydgoską. Całkowita długość Wyrzysko – Bydgoskiej Kolei wyniosła ok 250 km. Funkcjonowała długo i skutecznie, dzisiaj już nie wiele po niej pozostało, została wyparta przez komunikację samochodową. Zostały tylko fragmenty torów, stacji, zaplecza technicznego…

Wspomnieć należy iż łączyła mały port rzeczny na Noteci w Białośliwiu z koleją szerokotorową. Nie miała tak strategicznego znaczenia jak kolej szerokotorowa, tym nie mniej była bardzo potrzebna i zasłużyła sobie na miejsce w historii naszego dawnego powiatu.


Inne (54)









Stary Osiek n Not (56)

Stary Osiek n /Not – (56) POZDROWIENIA Z OSIEKA – KOLEJOWY OGRÓD – W początkach kolei szacunek dla podróżnych ze strony kolei był duży. W miesiącach letnich urządzano letnie restauracje dla oczekujących na podróż koleją – coś takiego istniało na wielu stacjach, m. in. w Nakle N/Not. jeszcze w latach 70.

1 – hotel0067xx

2 – róg głównej i przemysłowej /szkoła ewangelicka/widać
też dzwonnicę alarmowa straży pożarnej

0067b

 0067zz

3 – hotel z salą jako nadnotecki
nie cesarski jak za Marqurdta.

 

Notatka: spisano na podstawie ustnych relacji starszych mieszkańców Osieka nad Not. (wywiadu udzielił 80 leni mieszkaniec Osieka, który chciał zachować anonimowość)

BUDYNEK HOTELU MARQUARDTA POWSTAŁ PRAWDOPODOBNIE KRÓTKO PO LUB

W CZASIE URUCHOMIENIA OSTBAHN W 1851R. PYTANIE PO CO HOTEL WE WSI?

Odpowiedź może być tylko jedna – kolej wschodnia łączyła Berlin ze wschodnimi landami, w tym i

ziemię wyrzyską. Miasto Wyrzysk, Łobżenica są jednak oddalone od linii kolejowej co szczególnie

w porze wieczornej i nocnej dla podróżnych było uciążliwe, a nocleg w poczekalni dworcowej nie

wszystkim odpowiadał. W związku z tym powstał KRÓLWESKI HOTEL PRZY WSCHODNIEJ

KOLEII, założył go AUGUST MARQUARDT. W ofercie hotel miał również transport podróżnych w kierunku Wyrzyska, Łobżenicy i Smogulca. W zabudowaniu obok hotelu widać (na starym zdjęciu) szeroką bramę. W tym pomieszczeniu przechowywano powózki, którymi podróżni mogli się przemieszczać do dalej oddalonych miejscowości, kursy organizowano na zamówienie i tylko w porze dziennej. Później gdy nastąpiła już regularna komunikacja do Wyrzyska, powózki stały się również nie tylko środkiem transportu ale i małą atrakcją turystyczną. Osiek był promowany w różnych przewodnikach turystycznych, zachwalano jego walory klimatyczne i krajobrazowe (chodziło o dolinę Noteci i Łobżonki, las z punktem widokowym, placem zabaw i letnią restauracją). Hotel przechodził różne dzieje, w latach dwudziestych XX w. wiadomo że należał do rodziny Wojciecha Pazderskiego z nazwą „HOTEL NADNOTECKI” – z tego okresu wiadomo o wiele więcej. Wiemy np. iż w restauracji hotelowej tętniło życie kulturalne, odbywały się nie tylko „konsumpcyjne” spotkania ale i występy teatralne. Była też sala bilardowa, odbywały się spotkania, odczyty, występy artystyczne w czasie różnego rodzaju uroczystości.

Okres okupacji niemieckiej udaremnia niejako działalność rozrywkową hotelu. Dla polskich

mieszkańców Osieka w istniejącej sali odbywały się narady miejscowych władz okupacyjnych.

Jedyną informację jaką usłyszałem: to fakt goszczenia w hotelu wyższych oficerów, którzy przybyli

z Rzeszy na inauguracje otwarcia amfiteatru w Wyrzysku – zjazd NSDAP. W 1944 r. po wyzwoleniu hotel przestaje funkcjonować, zostaje przerobiony na mieszkania. Sala przekształcona zostaje w kino „ZRYW” i służy również do różnych imprez, głównie zabaw a od czasu do czasu do występów teatru objazdowego. Po upadku kina stacjonarnego służy, rzadko co prawda, jako sala dla kina objazdowego. W latach ’70 przejęta zostaje przez Przedsiębiorstwo Stawy Rybne Oleśnica. Dzień dzisiejszy to powolne podupadanie budynku – tak pięknego kiedyś obiektu i dumy Osieka.

Z własnego przeszukania stron internetowych wiem, iż rodzina, potomkowie Marquartów, dalej

działają w branży hotelarskiej w Niemczech. Pan, który mi to opowiadał miał łzy w oczach.

Marquardt – W.Pazderski – Hotel Nadnotecki Dzisiaj

Spisano po krótkiej wizycie w rodzinnym Osieku – 06.05 2008 r. – romantadych@wp.pl

11.12.2008 13:12

SZLAK WODNY
1 fot. portu rzecznego – Nakło nad Notecią – okres międzywojenny widzimy barki załadowane drewnemInne (75)

          2 fot. – kanał bydgoski pod Ślesinem, w tle widać łódź żaglową

kanał bydgoski pod Ślesinem 1920r

3 fot. – widok teraźniejszy – na śluzę w Gromadnie – z lotu ptaka

Noteć śluza Gromadno

4 fot. – Łobżonka w Wyrzysku, to nią spławiano drewno

Inne (77)

Inne(80)5 fot. – Nakło nad Notecią – Rynek, Ratusz oraz pomnik „zaborczego” Króla Pruskiego
FRYDERYKA II – inicjatora budowy kanału bydgoskiego, zdj. z ok. 1916/1917

Netzthal iNetzkrug
Piotr, nie mam zdj. mostu na Noteci, tam jest dzisiaj wiata dla wędkarzy.
Kiedyś stał tam dom – nazywało się to NETZEKRUG – była to tawerna dla flisaków, takie małe zaplecze zaopatrzeniowe w podstawowe artykuły dla przewoźników rzecznych. Długo musieli niekiedy czekać na swoja kolejkę do kanału (w opisach nawet mówi się o 3 tygodniach. „KRUGI” były też zapleczem warsztatowym dla sprzętu pływającego, były też punktem wymiany koni, które
używane były jako siła pociągowa do przepychania barek przy niskich stanach wody. Po północnej stronie Noteci istniała droga między śluzami, służyła jako droga holownicza. Przy ujściu Łobżonki do Noteci istniał nawet most a w latach powojennych wybudowana była też linia telefoniczna pomiędzy śluzami. Tawern na całym odcinku żeglugi było kilkanaście, stare mapy to pokazują

1 fot. – mapa pokazuje Netzkrug, w miejscu gdzie dzisiaj jest most była przeprawa łodzi lub promów. Miejsce należało do właścicieli ziemskich z Grocholina K/Kcyni. Dom i siedmiu mieszkańców. Pamiętam ostatniego mieszkańca, rybak o nazwisku KULPAPowiat Wyrzyski 1839 rok.bmp

 

Rybacy naprawa sieci nad Notecią

2 fot. – rzeka Noteć żywiła mieszkańców szałasu rybackiego.

   
 

Ewangelicki Osiek 4

Dotyczy pieczęci, zamieść ją na moją odpowiedzialność – od właścicielki nie mam
żadnej odpowiedzi a nich tam – to przecież nie kradzież. Pieczęć jest pieczęcią meldunkową.



Zaczekaj, teraz możesz pieczęć umieścić, jest zgoda, czytaj:

Witam,

Oczywiście, jeśli pieczątka mogłaby upiększyć taką publikację, nie mam nic przeciwko. Proszę tylko o instrukcję, jakie zdjęcie mam tej pieczątce zrobić, chyba że wystarczy to, co już wysłałam.
Pod względem merytorycznym album – a przynajmniej ta jedna strona – prezentuje się bardzo ciekawie. Mam natomiast zastrzeżenia co do poprawności i zapisu, ale domyślam się, że zostanie to poddane korekcie. Może to Pan uznać za czepianie się, ale fakt, że większość mieszkańców i sympatyków naszej miejscowości nie dostrzega rażącego błędu, jakim jest pisanie „Osiek n/Notecią” (z ukośnikiem), od kilku lat nieustannie mnie zadziwia i irytuje – co gorsza, ten relikt dawnych reguł ortograficznych wciąż widnieje na tablicach przy wjeździe do wsi.

Pozdrawiam i zapewniam o chęci dalszej współpracy.

Hanna Misiak

Pani wyraża zgodę i nawet pomoc mieszka w Osieku jej meil
hmisiak@hotmail.com